Marieta Díaz de Toledok “Diamantes de ciudad” bere lehen eleberriaren berrargitalpena aurkeztu digu

Xehetasunak

“Diamantes de ciudad” eleberriaren berrargitalpena aurkezten dugu,  Marieta Díaz de Toledoren lehena alegia. Komedia erromantiko bat da eta bere garaian Lulú plataformaren bitartez argitaratu zuen bere egileak, orain zeharo berriturik itzuliz.

Berrargitalpen sakon honi buruz bere egileak berak hitz egitea nahi izan dugu. Jarraian bere erantzunak irakurtzeko aukera duzu:

Galdera - “Diamantes de ciudad” eleberriaren berrargitalpenari buruz ari gara. Zein berrikuntza ditu lehenengo edizioarekin alderatuz?

E – Eleberri hau orain, hamar urteren ondoren, nola idatziko nukeen jakiteko nahia piztu zitzaidalako ekin nion berrikusketa honi. Era berean, idazle moduan nola heldu naizen frogatu nahi nuen, bai eta hamarkada honetan bildu ditudan bizi esperientzia propioek nire pertsonaietan nolako eragina izan dezaketen ere.

Emaitzak horren guztiaren emaitza utzi du. Egunerokoak eta nire pertsonaien, «nire jendearen» esentziak berdina izaten jarraitzen duen arren, badira beste ikuspuntu batetik islatzen diren aspektuak, hausnarketak eta behatzeko moduak. Horrek guztiak zenbait eszena ezabatzea eta beste batzuei kolore ezberdinak jartzea ekarri du. Hori, haiei dagokienez. Niri dagokidanez, plazer bat izan da idazle moduan bildu dudan ondarearekin eramaten uztea eta harekin gozatzea eta, bereziki, pertsona moduan, «nire jendearekin» batera, «nire familia bereziarekin».

G – Non lor dezakegu obra hau?

E – Obra lortzeko bi modu daude:

G – Bigarren edizio hau autoargitalpenean duzun zure lehen esperientzia da. Konta iezaguzu egile moduan zer nolako esperientzia izan den zuretzako prozesu hau guztia eta zeintzuk izan diren zure ikaskuntza nagusiak bertan.

E – Obra idazten eta zuzentzen amaitu nuenean (zuzenketei dagokienez Ricardo Pinedoren laguntza ordainezinarekin, hari eskaintzen diodalarik obra), lau argitaletxetara bidali nuen (horietatik hiru gure Elkartetik gomendatuak). Horien guztien artetik, bat desagerturik egongo balitz moduan izan zen, beste batek patxadaz irakurriko zuela esan zidan eta beste biek argitaratzea proposatu zidaten, baina koedizio bitartez, bi kasuetan diru kopuru handia jartzea suposatuz, hortaz, bi proposamenak baztertu nituen.

Gauzak horrela, erronka onartzea erabaki nuen eta bideari bakarka ekin nion, luzea, zaila eta askotan korapilatsua eta haserregarria izan en bideari.

Lehen ikasketa eta zailena: nire ediziorako liburua maketatzea. Zentzu honetan nire ezagutzak hutsaren ondokoak ziren eta etapa ugari gainditu behar izan nituen. Alde batetik, Internet bidez informazioa bilatu, aukeratu eta filtratu (hainbeste dago eta hain ezberdina, askotan zeharo galduta nengoela). Eta beste alde batetik, nire testuari emango nizkion ezaugarriak behin aukeraturik (tipografia, lerroartea, marjinak, orrialdeen zenbakiak, diseinuak, eta beste ehunka gauza gehiago), dena inprimategira bidali proba bat, bi eta hirugarreneraino ere egiteko, azkenean behin betikoa lortu arte, eta nire ale propioak jaso arte.

Bigarren ikasketari dagokionez: autoargitalpena eta plataforma baten bidez plazaratzea, Amazon kasu honetan. Ordurako testua maketaturik nuenez, dena askoz ere errazagoa izan zen. Lehenik e-book formatuan, eta jarraian pasta biguneko formatuan. Kasu honetan, aurrera egiten  utzi ez zidaten konplexutasun ezberdinei aurre egin behar izan nien, baina azkenean lortu nuen.

Hirugarrena errazena izan zen: ISBN, Lege Gordailua, Jabetza Intelektualaren Erregistroa...

Baliteke gauza asko bidean utzi izana eta beste modu batzuk egotea (niretzako ezezagunak oraindik gaur), horiekin bide hori hain luzea, nekeza eta zaila ez izatea lortuz, bakarrik eginez ere baina modu errazago batean. Hala ere, harro esan eta aldarrikatu beharra dut, azkenean merezi izan duela! Zure obra aurrera ateratzeko lan egin eta borrokatzea izan da, beste esku batzuetan bizitza gehiago izan dezakeen gauza batean bihurtzeko, bide berriak irekitzeko, eta fruituak jasotzen jarraitzeko, batzuetan espero gabekoak eta beti aberasgarriak maila guztietan.

G – Zein proiektu dituzu eskuartean epe ertainera?

Momentuz, nire hurrengo proiektua dramaturgiara zuzendurik dago. Liluratu egiten nau. Eroso sentitzen naiz gainera esparru horretan, Javier Liñera bezalako maisu bikainekin ikasten jarraitzeko gogoz beterik.

Hala ere, sormenak ez dit atseden hartzen uzten, eta esperientziarekin aberasturik eta ase sentitzen dela badakidanez... pentsa zer gerta daitekeen!

Eskerrak ematen dizkiogu Marieta Díaz de Toledori bere erantzunengatik, zorionak ematen dizkizugu ikaskuntza sakonen prozesu honengatik eta hainbesteko maitasunez eta esfortzuz aurrera atera duzun berrargitalpen honekin arrakasta handia opa dizugu.

Obraren aurkezpena bere egilearen eskutik

Eleberri hau, nire lehena, Azucena Vegarekin egindako “Pertsonaiaren sorkuntzari” buruzko ikasketatik jaio zen.

Eta horrela hasi zen guztia: egun batean, bapatean, izen bat etorri zitzaidan burura: “María”. Eta ondoren esaldi bat: “Ez ziren goizeko seiak eta pasabideetan zeharka marmarka nenbilen jada”. Zergatik esaldi hura? Eta izena? Inkontzientearen kutxan haien unea itxoiten gordeta egon izan balira bezala izan zen.

Hala ba, horrelako izan zen, aurretik jakin gabe eta modu hain espontaneoan, protagonistaren izena eta bere izaera zehaztuko zuen esaldia sortu ziren unea.

“Zer egingo dut nik orain honekin?” pentsatu nuen. “Nondik hasiko naiz?” “Edo hobe esanda, nondik jarraituko dut?”.

Tokirik susmagaitzenetan harrituko ninduen bide luze bat, María eta bera inguratzen zuen guztia ardatz zuelarik. Nire bizitzako esperientziak berak ekartzen zizkidanekin nahasturik; Erraztasun berberarekin jartzen nizkion urteak eta kentzen zimurrak, seme-alabak gaineratu edo amatasuna inoiz ezagutu ez zuen (gogorik ezta ere!) emakume batean bihurtzen nuelarik.

Batzuetan gelatina bezain malgua, besteetan tinkoa eta aldaezina, pertsonaia forma hartzen zihoan ia erreala bihurtu arte; anagramak, tituluak eta hutsuneak baino gehiago elkarbanatzen nituen beste norbait.

María zen, aurkitzen eta berraurkitzen lagundu ninduen modua bezain ukaezina eta ziurra. Eta behin baino gehiagotan ni berarekin nola hazten nintzen sentitu nuen.

Ez dakit eleberri ona den edo ez. Ziurtatu dezakedana da istorio hau nire zati bilakatu zela eta azkenean nire emakume eta idazle azala zeharkatu zuen gauza oso berezia erein zuela.

Amaitu nuenean, nire pertsonaiak jada ez ziren haien istorioaren hasieran ziren berberak. Ni ezta ere. Agerikoa zen denok heldu bihurtu ginela eta aitortu beharra dut oso modu aberasgarrian izan zela, niretzako gutxienez. Hori berehala antzeman zuenik egon zen eta berehala ikusarazi zidan. Horregatik eskaintzen diot gaur liburu hau.

Marieta Díaz de Toledo

“Diamantes de ciudad” Marieta Díaz de Toledok berak dramatizatu zuen Bilboko ‘Teatro dell’Arte’ antzerki amateur konpainiak antzezteko, hilabetez kartelean egon ondoren bildutako diru kopurua erabateko errekorra izanik. Bere eszenen zati bat ondoren egin ziren antzezlanentzako balio izan zuten ere.

Sinopsia

Hirurogeiko hamarkada. Neska nerabe bat elizgizon baten aldetik jasotako abusuen biktima da. Bere etorkizuna markatuko duen gertaera honek ihes egitera eta hutsuneari aurre egitera behartuko du, arma bakar moduan bizirik irauteko sena edukiz.

Urteen ondoren, jada heldua delarik, eskutitz bat idaztea erabakiko du...